Obecnie na rynku jest bardzo dużo różnych form pomocy psychologicznej. Nie zawsze wiemy co nam potrzebne i czym się różni psycholog, od psychoterapeuty czy psychiatry. W tym artykule chciałabym przybliżyć nieco różnice między psychoterapią, coachingiem a np. interwencją kryzysową. Mam nadzieję, że nieco pomogę w dylematach co może być pomocne w Państwa sytuacji.
Interwencja kryzysowa
Jest formą pomocy psychologicznej, której zadaniem jest pomoc w przywróceniu komuś bezpieczeństwa oraz w znalezieniu zasobów tej osoby, aby poradziła sobie z trudną sytuacją kryzysową. Przykładami takich sytuacji mogą być śmierć ważnej osoby, rozwód, wypadek lub zdarzenia traumatyczne. Zazwyczaj są to sytuacja zewnętrzne. Celem interwencji kryzysowej jest przywrócenie równowagi psychicznej, natomiast nie jest ona psychoterapią. Nie ma na celu szerszej „przebudowy” funkcjonowania klienta.
Psychoterapia
Jest to forma pracy psychologicznej zawierająca na nie tylko na pomoc w doraźnej sytuacji, ale przywrócenie równowagi psychicznej lub nawet wypracowanie jej, kiedy była bardzo krucha i sztywna. Jest ona procesem między psychoterapeutą oraz drugą osobą lub osobami, mająca na celu zmianę zachowań i postaw osoby zgłaszającej się na leczenie, tak by mogły one rozwinąć swoje umiejętności radzenia sobie z emocjami, w tym z lękami i stresem, poprawę zdolności do tworzenia więzi, współpracy i komunikowania się z otoczeniem. Jest to forma pracy psychologicznej dążąca do zmiany bardziej całościowej niż w przypadku interwencji kryzysowej czy pomocy psychologicznej. Sytuacja kryzysowa może trudności danej osoby uwypuklić, natomiast występowały one już wcześniej, często od dzieciństwa. Psychoterapia jest metodą leczącą w zaburzeniach nerwicowych i osobowości. Przykładem może być sytuacja, kiedy ktoś od dawna miał trudności w utrzymaniu bliskich relacji z ludźmi mimo, że tego pragnął lub od dawna przeżywał silne lęki, w jego poczuciu nadmierne do danej sytuacji, a świadomość tego niewiele zmieniała. Być może rozstanie jest bezpośrednim powodem zgłoszenia, ale trudności były od dawna. Podobnie z lękami, ostatni sytuacja kiedy np. uciekliśmy z egzaminu, może nas zmotywować do szukania pomocy, ale podobne unikanie trudnych, chociaż potrzebnych sytuacji występowało wielokrotnie w przeszłości.
Psychoterapia czasem może być używana do poznania siebie i rozwoju. W zasadzie psychoanaliza powstało jako forma poznania siebie, a potem stałą się formą pomocy. j Psychoterapia jest procesem zajmującym dłuższy czas. W niektórych nurtach terapeutycznych czas pracy określony jest z góry (np. w poznawczo-behawioralnym – ok. 10 spotkań) lub tylko przybliżony albo zupełnie otwarty kontrakt (psychoanalizie, czasem psychodynamicznym).
Psychoterapeuta nie doradza i nie ocenia w kategoriach moralnych. Towarzyszy pacjentowi w odkrywaniu tego czego on potrzebuje i jak może to osiągnąć. Pomaga w uzyskaniu samodzielności w osiąganiu celów i braniu odpowiedzialności za swoje wybory. Pacjenci często pojawiają się z oczekiwaniem, że terapeuta zniesie (zlikwiduje) ich objawy. Nie wiążą objawów ze swoim udziałem np. sposobem radzenia sobie z uczuciami, wewnętrznymi ograniczeniami. Psychoterapia pomaga rozpoznawać uczucia i potrzeby oraz zbudować bardziej konstruktywne umiejętności radzenia sobie z nimi. Terapeuta tak kieruje rozmową by pacjent mógł to odkryć i doświadczyć, że np. mogąc być związanym z kimś może być samodzielny i dbać jednocześnie o siebie, ale jeśli jest taka potrzeba potrafi prosić o pomoc i korzystać z niej.
Pomoc psychologiczna
Są to oddziaływania psychologiczne nakierowanie na pomoc osobom, w przypadku kiedy nie występuje, żadne poważne zaburzenie czy choroba. Może to dotyczyć np. nabywania różnych umiejętności jak asertywne odmawianie, komunikacja lub różnego rodzaju umiejętności wychowawcze.
Coaching
Jest metodą pracy rozwojowej. Pomaga w określania celów i wydobywaniu zasobów klienta. Nie skupia się na pracy z bólem psychicznym i cierpieniem. Zajmuje się szukaniem rozwiązań, w związku z czym w większości oparty jest o metody poznawczo-behawioralne. Nie jest psychoterapią.
zdjęcie:pixabay