Tytuł artykułu jest dość przewrotny.
W powszechnym przeświadczeniu optymizm jest lepszą postawą niż pesymizm. Różne poradniki dotyczące rozwoju uczą optymizmu np. słynna książka Selingmana „Optymizmu można się nauczyć”. Szczególnie w kulturze amerykańskiej bardzo promowana jest ta postawa.
Całkiem niedawno miałam rozmowę z pacjentem na temat słynnej szklanki, czyli czy widzimy ją do połowy pustą czy do połowy pełną? I oczywiście, co jest lepsze.
Co na to badania?
Natomiast szczegółowe badania pokazały, że nie jest aż tak ważne, którą z tych postaw preferujemy. Bardziej ważne jest na ile ona jest adekwatna. Jak każda skrajność, tak i optymizm może być nieprzystosowawczy i nadmiarowy, a w niektórych przypadkach śmiertelny. Wyobraźmy sobie sytuację, kiedy ktoś porywa się na zadanie niemożliwe, a nawet groźne dla życia wierząc, że mu się uda. Badania pokazały także, iż części osób pesymizm pomaga radzić sobie z rozczarowaniem i porażką nie powodując zniechęcenia. Działają one zgodnie z powiedzeniem:
Lepiej się miło rozczarować, niż niemile zaskoczyć.
Natomiast w rozmowie z tym pacjentem pojawiła mi się taka myśl, że najwięcej możliwości jest w umiejętności widzenia całej szklanki – i do połowy pełnej i jednocześnie do połowy pustej. Jest to najbardziej realistyczne widzenie, a poza tym nigdy nie wiadomo co nam posłuży. Czasem ta „pustość” także może być cenna. Chociażby by coś móc do niej dolać lub dodać ;) .
Oczywiście jak każda z cech rozpięta na pewnym spektrum w konkretnych sytuacjach jest bardziej korzystna lub przystosowawcza niż ta druga. Niektórzy z nas wyruszają na nowe tereny i sprawdzają swoje myśli w działaniu, inni najpierw analizują a potem wdrażają. Każda z tych postaw ma swoje zalety i wady. I właśnie tej w różnorodności jest bogactwo.