Lęk paniczny (inaczej: napady paniki, ataki paniki) charakteryzuje się niespodziewanym pojawianiem się, narasta bardzo szybko i ma duże natężenie i trwa zwykle od kilku do kilkunastu minut. Często osoba doświadczająca go nie wie i nie rozumie dlaczego się pojawił. Jeśli wiąże go z jakąś sytuacją, zaczyna unikać jej i może rozwinąć fobia jako reakcję na chęć uniknięcia doświadczania lęku panicznego. Zazwyczaj jest to agorafobia (lęk przed przebywaniem samemu w miejscach publicznych).
Powstawanie ataków paniki – nie ma jednoznacznych wskazań na biologiczne lub tylko psychologiczne źródło lęków tego typu. Jeśli chodzi o psychologiczne źródła ich powstawanie może nimi być np. mocne tłumienie złości związane z obawą przed tym, że wyrażenie jej może „zniszczyć, zranić” kogoś.
U części osób stresie mogą pojawić się objawy hiperwentylacji szczególnie u osób z nerwicą. Spowodowana ona jest zbyt głębokim i szybkim oddychaniem (co powoduje gwałtowny spadek dwutlenku węgla w organizmie) i może się przemieniać w atak paniki.
Cechy charakterystyczne dla hiperwentylacji:
- Bardzo szybki oddech przypominający oddech zziajanego psa i jednocześnie głęboki.
-
- Uczucie mrowienia w palcach rąk i nóg.
-
- Dłonie przykurczone do wewnątrz, a palce złączone.
-
- Usta przypominają okrągłym kształtem oddychającą na powietrzu rybę.
- Silnym niepokój, mogą występować duszności.
Jak możemy pomóc:
-
- Należy uspokoić osobę w stanie hiperwentylacji i zaproponować by oddychała z nami, w naszym tempie, nie za głęboko.
- Jeśli to wspólne oddychanie nie pomoże, możemy przytknąć torebkę papierową (lub foliową) do jej ust i pozwolić jej w nią oddychać. W ten sposób osoba ta otrzymuje więcej dwutlenku węgla a mniej tlenu, co powinno przerwać napad hiperwentylacji.
Lęk staje się chorobą jeśli:
-
- jest nadmiernie silny
-
- pojawia się zbyt często i trwa zbyt długo
-
- z jego powodu tracimy panowanie nad sobą i kontrolę nad własnym zachowaniem
-
- dochodzi do unikania sytuacji i miejsc wywołujących lęk
-
- powoduje ograniczenia w życiu codziennym
- powoduje znaczne cierpienia
Aby zdiagnozować lęki paniczne należy stwierdzić wystąpienie kilku ciężkich napadów lęku w okresie 1 miesiąca.
Ważne by podczas diagnozowania tego rodzaju lęków lekarz zlecił także badania pod kątem chorób somatycznych, które także mogą powodować lęki np. ataki paniki mogą maskować objawy takich poważnych chorób jak: hipoglikemia (spadek cukru we krwi w cukrzycy), nadczynność tarczycy, choroba wieńcowa serca. Występują także w zespołach abstynencyjnych po przerwaniu ciągu alkoholowego, a także po odstawieniu amfetaminy, marihuany czy kokainy.
Podstawową metodą leczenia jest psychoterapia prowadzona jednocześnie z farmakoterapią. Przykładem psychologicznych źródeł lęku panicznego może być duża obawa przed własną złością, w związku z czym złość jest tłumiona i czasem „wymyka się” spod kontroli w nieoczekiwanych momentach. Aczkolwiek zawsze wtedy, kiedy coś kojarzy się danej osobie z jej złością lub jest w sytuacji, gdzie przeczuwa, że może się zezłościć własnie w niebezpieczny wg niej sposób.
przeczytaj także:
Czas to pieniądz, czyli rzecz o odpoczynku
Perfekcjonizm – czy to dobrze czy to źle?